September 2020. Zo fier als een gieter ontving ik een koffiemok van de postbode waarop stond: ‘Afgestudeerd op 1,5 meter afstand!’ Want zo gaat dat in tijden van corona. Hoewel die mok het gebrek aan een proclamatie niet kon vervangen, vond ik het persoonlijk een mooi gebaar van de KUL (haters gonna hate). “Succes met de zoektocht naar een job!”, riep Pieter Paul Post me nog na vanop zijn fiets. Op dat moment wist ik nog niet in wat voor een crisis ik zou belanden.
Joepie, een diploma! En nu?
De weken nadien begon ik vol goede moed aan die gevreesde job hunt, niet goed wetende wat ik eigenlijk wou gaan doen. De vacatures lagen om alom bekende redenen niet voor het oprapen, wat de stress niet verminderde. Stilletjes aan besloop me een soort angst, die groter en groter werd. Ik voelde me steeds meer verloren en na een paar weken werd ik dagelijks geconfronteerd met enorme paniekaanvallen. Ik was in een zwart gat beland en zag plots niets meer.
Mijn bovenkamer draaide op volle toeren: Is dit het nu? We worden geboren, gaan naar school, om daarna mee te draaien in de rat race om geld te verdienen en opgeslorpt te worden door een consumptiemaatschappij, tot we op pensioen gaan wanneer we eigenlijk te oud zijn om de dingen te doen die we altijd wilden doen en ons lichaam misschien niet meer mee wil, en dan gaan we dood. The end?
Ik was even niet meer mee met het hele systeem en stelde in een vlaag van paniek alles in vraag. Wie was ik eigenlijk? En wat wilde ik in godsnaam doen met mijn leven? Vanaf onze geboorte werd bijna alles voor ons bepaald en plots had alleen ík de touwtjes in handen. Oké, ook als puber moesten we al een aantal keuzes maken, en als student krijg je ook heel wat op je bord, maar eens je gekozen had was er een vastomlijnd plan. Nu was dat plan afgerond en kwam ik terecht op zeer onbekend terrein, zonder mijlpalen of korte termijn doelen om naartoe te werken.
Het ene moment lag ik in een hoekje te huilen omdat ik niet wist wat ik met mijn leven aan moest. Het volgende voelde ik me schuldiger dan ooit: ik ben zo geprivilegieerd dat ik überhaupt kan nádenken over dit soort dingen. Ik heb een dak boven mijn hoofd, ben gezond en moet me geen zorgen maken over overvliegende bommen of een gebrek aan eten. Ik was net afgestudeerd, for god’s sake! En toch voelde ik me kak. pis. stront.
“Wat een verwende millennial”, dacht ik bij mezelf. Maar verwend of niet: ik voelde wat ik voelde. Je kan vergelijken zoveel je wilt maar dat helpt je uiteindelijk niet vooruit. De stem van mijn psycholoog schoot door mijn hoofd: “Er is altijd wel iemand die het slechter heeft. Dat wil niet zeggen dat jouw gevoelens er niet mogen zijn”. En zo is het maar net. Het was duidelijk dat ik helemaal verdwaald was op mijn eigen levenspad, maar hoe kwam dat nu eigenlijk (en waar heb jij misschien ook last van, als je hetzelfde voelt)? Sommigen noemen het een existentiële- of identiteitscrisis, anderen gebruiken de term quarterlife crisis: het jongere broertje van de midlife crisis dat mensen treft rond hun 25ste levensjaar, meestal in een periode van grote veranderingen of belangrijke keuzes (wanneer er dus plots meer gereflecteerd wordt). Welke benaming je er ook aan geeft: het is niet prettig, maar gelukkig is het tijdelijk.
Goed nieuws: ik ben niet de enige met zo'n soort crisis.
Slecht nieuws: ik ben niet de enige met zo'n soort crisis.
Is het dit?
Ik merkte dat veel leeftijdsgenoten hetzelfde meemaakten of ooit meegemaakt hadden. Zo vertelde Lise hoe verloren en verdwaald ze zich op dit moment voelt, en dat ze dagelijks verlangt naar een periode die nooit meer terugkomt. “Het feit dat ik omwille van corona niet op een goede manier afscheid heb kunnen nemen van mijn studententijd maakt het er niet gemakkelijker op. Ik voel me doelloos en vraag me om de vijf minuten af wat ik met mijn leven ga doen. Is het dit? Ben ik eigenlijk wel ergens goed in? Wat kan ik zelfs na zes jaar studeren?”
“Ik mis studeren, omdat dat iets is wat ik kende en waar ik goed in was. Ik wist wat er van me verwacht werd en hoe ik het moest aanpakken. Nu heb ik geen flauw idee van wat ik ga doen, wat ik wíl doen of nog extremer: wie ik ben. Door mijn favoriete boeken te lezen en series van vroeger te bekijken, vind ik soms dat gevoel van comfort en rust terug. Dat helpt me wel.”
Wat hierna?
Ook Sander (een fervente reisblogger) worstelt met piekergedachten over de toekomst. Hij is nog niet afgestudeerd, maar zit nu al met de handen in het haar bij de vraag: wat hierna? Zeker in tijden van corona en een economische crisis (pun intended), is het nog maar de vraag of hij snel een job zal vinden die in lijn ligt met zijn studies. “Ik wil mij niet aanstellen, want het duurt nog zes maanden voor ik zou beginnen met werken. Er zitten op dit moment vast heel wat pas afgestudeerden meer in de puree dan ik, maar toch maak ik me zorgen over wat er komt. Mijn stage zal hopelijk wat meer duidelijkheid scheppen over wat ik wil, want dat weet ik eigenlijk nog niet.”
Het enorme aanbod aan keuzes en het idee van de 'maakbaarheid van het leven' waarmee we als millennials opgroeien, maakt het er vaak niet gemakkelijker op. “Ook na mijn eerste opleiding had ik even een periode waarin ik niet goed wist wat te doen met mijn leven", zegt Sander. "Ik voelde dat ik nog niet klaar was om te gaan werken, dus ben ik nog verder gaan studeren. Eerst zocht ik iets in het buitenland, maar toen ik niks vond struinde ik alle websites van Belgische scholen af. Het enorme aanbod kan soms angstaanjagend zijn, maar na die grondige research vond ik meer rust. Nadien wist ik namelijk beter wat ik kon uitsluiten. Het is al heel wat als je weet wat je zeker níet wil. Dat is een mooie eerste stap."
Zit jij ook in een crisis? Loop je verloren en zie je even het licht niet aan het einde van de tunnel? Hieronder staan een aantal tips & tricks die je hopelijk wat meer rust geven.
YOU'VE GOT THIS!
Tips en gedachten die kunnen helpen bij een (existentiële- of quarterlife) crisis:
Wij mensen zijn constant in verandering. Wie je nu bent is niet wie je gisteren was, en niet wie je morgen zal zijn. Embrace that thought! De fameuze ‘zoektocht naar jezelf’ is dus eigenlijk een zoektocht naar wie je op dit moment bent.
Een existentiële crisis kan ontstaan doordat je lang op automatische piloot hebt geleefd, en al even niet meer gereflecteerd hebt over wie je vandaag de dag bent. Je oude patronen lijken plots niet meer te werken en dat kan beangstigend zijn. Tijd voor reflectie!
Je bent letterlijk aan het rouwen om een vorige levensfase. Zeker nu die niet fatsoenlijk is afgerond in deze rare tijden, heeft dat even tijd nodig. Bekijk deze crisis als een tijdelijke overgangsfase naar het volgende hoofdstuk.
Probeer nieuwe milestones te maken voor jezelf.
Bekijk niet alles wat je nu kiest als ‘keuzes die de rest van je leven bepalen’. Het is niet omdat je nu een bepaald pad inslaat, dat je dat de rest van je leven moet bewandelen. Er zijn altijd zijwegen en omwegen. En als het écht moet, kan je zelfs achteruit wandelen. Of huppelen, doe ké zot.
Denk eens terug aan je kindertijd: wat deed je toen het allerliefst? Wellicht vind je daar al een deel van je antwoorden.
Neem goedbedoelde raad aan als goedbedoelde raad, maar maak er geen interne druk van voor jezelf. Jij maakt je eigen keuzes.
Stilstaan is niet achteruitgaan. In deze snelle cultuur van altijd maar harder better faster stronger vinden mensen het moeilijk om zichzelf tijd te geven. Als jij die tijd nodig hebt, neem hem dan. Wees fier op het feit dat je nadenkt over wat je wilt! De meeste mensen leven immers op automatische piloot en komen er later pas achter dat ze eigenlijk niet goed weten wie ze zijn, of nooit gedaan hebben wat ze écht wilden.
Het leven is jammer genoeg niet gratis en voor niets komt de zon op. Als je nog niet weet wat je precies wil doen en je zit in geldnood, zoek dan gewoon iets tijdelijks/parttime en neem de rest van de tijd om tot jezelf te komen.
Het is oké om geen specifiek 'doel' te hebben in je leven. Gewoon leven en genieten van de kleine dingen is bevrijdend. Als je toch graag ergens naartoe werkt, hoeft dat ook niet altijd werk gerelateerd te zijn: buiten je job zijn er ook ontzettend veel doelen. Je job hoeft niet per se jouw grootste passie te zijn.
Het gras is niet groener aan de overkant, maar daar waar je het water geeft.
Zoek projecten die je energie geven.
Soms moet je gewoon dóen. De rest volgt vanzelf wel. Plots kom je nieuwe mensen tegen met leuke ideeën, of mensen die op dezelfde manier in het leven staan. Dan komen er vanzelf nieuwe mogelijkheden op je pad waar je anders nooit aan gedacht zou hebben. Als je verschillende dingen een kans geeft, leer je al doende steeds meer wat je graag en niet graag doet. Zo krijg je nieuwe inzichten die je niet had gekregen als je alleen maar had nagedacht.
Niets is permanent. Ook deze crisis niet.
In dit filmpje legt Ashley aka bestdressed met de nodige humor uit hoe zij haar post-grad existential crisis beleeft: