De maand juni nadert en dan regent het over de hele wereld regenboogvlaggen. Dat het Pridemaand is hebben de meeste mensen ondertussen wel opgevangen, maar waarom zo’n jaarlijkse viering (of toch eerder protest?) nodig blijft is voor sommigen niet meer zo duidelijk. 2021 is het jaar van corona, maar helaas ook het jaar waarin verschillende LGBTQ-fobe uitspattingen ons op scherp hebben gesteld. En dat mentaal welzijn het thema is van de Belgische Pride, kan ook geen toeval zijn.
“Pride is a protest!”, klonk het in de zomer van 2019 op de Antwerpse Pride en ook de Queer Pride in Gent onderstreept het activisme. Want hoewel de jaarlijkse parades voor buitenstaanders vooral op gigantische glitterfeestjes lijken, gaat Pride dieper dan dat. Natuurlijk is het ook een groot feest, om te vieren wat de LGBTQ-community al heeft verworven aan rechten. Toch is discriminatie, LGBTQ-fobie en heteronormativiteit (wanneer je er telkens vanuit gaat dat het koppel man-vrouw de standaard is en heteroseksualiteit dus de norm) nog lang geen uitgeroeide pest.
Laten we even terugkeren naar het begin van de Pride. Het is niet makkelijk om een exact moment neer te pinnen, omdat er overal ter wereld verschillende bewegingen tegelijk actievoerden. Toch lijkt één precies protest de katalysator te zijn geweest.
The Pride is born!
Het is nacht in New York, de datum is 28 juni 1969, en er ontstaan rellen aan de Stonewall Inn. Deze bar werd regelmatig binnengevallen door politieagenten, die mensen “gekleed in kledij van het andere geslacht” arresteerden. Bij deze arrestaties werden de LGBTQ’ers op inhumane manier behandeld en geweld werd niet geschuwd. Die befaamde nacht besloten verschillende queers zich te verzetten tegen de politie, met nachtenlange rellen als gevolg.
Deze riots werden geleid door heel wat mensen van kleur, zoals Marsha P. Johnson en Zazu Nova, en dat is belangrijk om te vermelden aangezien de gay bewegingen van erna aan whitewashing hebben gedaan en de verdiensten van mensen van kleur uitgewist hebben.
Een jaar na deze opstand werd een herdenkingsmars gehouden in de straat van de StoneWall Inn, die ook nu nog ieder jaar gevierd wordt in de vorm van wereldwijde optochten. De Pride was geboren!
Ook in België, hoewel corona er een slecht zichtbare digitale versie van heeft gemaakt, is de Pride doorgegaan op 22 mei. Het thema is, niet toevallig tijdens een pandemie, gezondheid. Daaronder valt ook mentale gezondheid, en dat blijkt al voor corona een issue onder de LGBTQ-gemeenschap te zijn.
Harde cijfers
We nemen er even wat cijfers van LGBTI-belangenverdediger çavaria bij, die aantonen dat het mentaal welzijn bij queers veel lager ligt dan bij de algemene bevolking. Dit wordt duidelijk weerspiegeld in de suïcidecijfers (de cijfers zijn een indirecte indicator van geestelijke gezondheid):
In 2020 scoorden trans personen in Europa een gemiddelde levenstevredenheid van 6,3. Een zwak cijfer, maar dat is niet alles: uit onderzoek blijkt dat 39% van de trans personen in België minstens een of meerdere suïcidepogingen heeft ondernomen, tegenover 4,3% bij de rest van de Belgische bevolking. Ruim een kwart (26%) van de LGBTQ-deelnemers aan een recent onderzoek ondernam reeds één of meerdere suïcidepogingen.
Als we even terugkijken naar het nieuws van de laatste maanden, met onder andere David die slachtoffer werd van een homofobe moord in Beveren, dan wordt het nogmaals duidelijk waarom de Pride nodig is en blijft. Een verworven recht kan je altijd weer verliezen, zeker in een klimaat waar extreemrechts verder broedt. Bovendien zijn het niet enkel de overduidelijke homofobe incidenten waartegen we moeten strijden, maar gaat het ook om microagressies zoals in ons taalgebruik (ja, ik hoor nog steeds ‘gay’ als scheldwoord) en vernietigende (gender)stereotypen.