8 minuten en 46 seconden. Zo lang duurde het voordat een Amerikaanse politie-agent zijn knie weghaalde van de keel van George Floyd. Hij overleed ter plaatse door dit buitensporig politiegeweld. Zijn dood vormde de druppel die de emmer, vol racisme en buitenproportioneel politiegeweld in Amerika, deed overlopen. Er ontstond aanhoudend protest vanuit de Black Lives Matter-beweging, met maar 1 overduidelijk en meer dan terecht doel: gerechtigheid en gelijkheid voor iedereen.
Mentaal Kabaal wil er dan ook op wijzen dat het geen neutraal platform is. Want zoals Desmond Tutu ooit al zei: “if you are neutral in situations of injustice, you have chosen the side of the oppressor”. De vraag is dan ook hoe we allemaal actief mee kunnen helpen in de strijd tegen racisme, maar dan wel op een duurzame manier, zodat onze inzet ook na de huidige protestgolf relevant blijft. Dit omdat racisme voor heel wat (mentaal) kabaal zorgt en we het onvermijdelijk samen moeten aanpakken. Het doel moet zijn om verandering te creëren in de structuren die openlijk racisme in stand houden, door onder meer racisme te veroordelen wanneer het zich voordoet en op te komen voor elkaar.
Zodoende kwamen we op het idee om een lijstje samen te stellen (zoals we dat ook al deden in het kader van Internationale Vrouwendag) met informatie die jij kan gebruiken om jezelf wat bij te leren, en om een beter mens te worden met betere ideeën en opinies. Daarna kan je hiermee actief aan de slag en kan jij meedragen aan een samenleving waarin huidskleur niet langer een bepalende rol speelt.
1) Leer
Het is belangrijk dat we leren over racisme en –nog belangrijker- anti-racisme. Want wat is racisme? Waar komt het vandaan? En wat zijn de gevolgen? Het zijn vragen die je voor jezelf moet beantwoorden voordat je actief aan de slag kan gaan met het bestrijden ervan. Het is allang geen onbesproken onderwerp meer en er zijn dus zat bronnen die jou dingen kunnen bijleren. Hieronder geven we alvast enkele voorbeelden:
PODCASTS
About Race – Reni Eddo-Lodge
Intersectionality Matters! – Kimberlé Crenshaw
Wat ik na 5 jaar inzag over antiracisme – Dalilla Hermans
FILMS/SERIES/DOCU'S
When They See Us – Netflix
Dear White People – Netflix
Wit is ook een kleur – 2doc.nl
The Green Mile – Netflix
Mudbound – Netlix
INSTAGRAMPAGINA'S
BOEKEN
Waarom ik niet meer met witte mensen over racisme praat – Reni Eddo-Lodge
Hallo witte mensen – Anousha Nzume
The Hate U Give – Angie Thomas
Of kies er hier zelf eentje uit
ARTIKELEN
Waarom het verzet van BLM iedereen aangaat – De Correspondent
10 habits of someone who doesn’t know they’re anti-black – Cicely Blain
2) Erken je privilege als wit persoon
De eerste stap die door witte mensen genomen moet worden, is het erkennen van hun privilege. Erkenning is noodzakelijk, omdat we er simpelweg niet zomaar omheen kunnen. En alleen met erkenning kan je zelf ook pas actief een steentje bijdragen. Het feit dat witte mensen altijd de kans krijgen om racisme niet als een probleem te zien, zegt genoeg. Zij kunnen wegkijken, terwijl zwarte mensen dat onmogelijk kunnen.
Het is een privilege dat je als wit persoon op verschillende manieren kan gebruiken: waarvan ‘spreken’ er één is. Het is namelijk een feit dat zwarte mensen nog veel te weinig een stem krijgen en dat er nog altijd niet naar hen geluisterd wordt, anders waren we nooit op dit punt aanbeland. Je kan je als wit persoon dus uitspreken over de situatie en deze veroordelen. Hiervoor kan je je platform op sociale media gebruiken om zo anderen aan te zetten hetzelfde te doen en de Black Lives Matter-beweging te steunen. Wees bovendien anti-racistisch: veroordeel racisme en de daden die erbij komen kijken. Want niet-racistisch zijn, is niet langer voldoende, noch goed genoeg.
Een andere manier waarop je je privilege kunt gebruiken, is door actief bij te dragen. Zo vormden witte demonstranten in Amerika een muur voor zwarte demonstranten om aan te tonen dat zij hen steunen en nog belangrijker: dat zij hen beschermen. Ook knielde een jong, wit meisje neer voor een zwarte demonstrant. Zet je privilege om in actie.
3) Let op je woordenschat
Gebruik wenselijke bewoordingen om mensen van eigen of andere origine te beschrijven. De meest correcte manier om naar een persoon met een blanke huid te verwijzen, is ‘wit’. Bij personen van kleur is het belangrijk dat je in overweging neemt waar de persoon in kwestie zich comfortabel bij voelt. Dat is de maatstaf, waar ‘correct’ en ‘incorrect’ dat veel minder is aangezien het iets persoonlijks is. Zo beschouwen sommige mensen zich als ‘bruin’, hoewel anderen het niet erg vinden om ‘zwart’ genoemd te worden. Praat hier dus over en pas je aan naar de wensen van een ander.
Wat wel absoluut uit den boze is, is wanneer witte mensen het n-woord gebruiken. Niet omdat het woord voorbehouden moet blijven voor zwarte mensen, maar omdat het een zware, negatieve connotatie draagt die afstamt uit de koloniale tijd. Het woord werd gangbaar in de koloniale tijd toen Europeanen mensen uit Afrika ontvoerden van hun land en hen gebruikten, onderdrukten en verkochten als slaven. Kolonisators gebruikten destijds het woord “neger” om naar deze mensen te verwijzen, waardoor het vandaag de dag dus niet acceptabel is dat een wit persoon deze term gebruikt. Probeer je hiervan dus bewust te zijn en wijs anderen op hun foutieve gebruik aan de hand van de wrede geschiedenis die achter het woord schuilt.
4) Herken racial slurs
Racial slurs zijn wijdverspreide uitspraken met een racistische ondertoon. Het is nodig om ze eerst te herkennen en ze daarna uit je woordenschat te bannen. Zo is een bekende racial slur dat mensen van kleur graag KFC en watermeloen eten. Daarnaast wordt het woord ‘aap’ bijvoorbeeld gebruikt als referentie voor zwarte mensen omdat ze er zogezegd ‘hetzelfde zouden uitzien’. Het zijn uitdrukkingen of verwijzingen die vaak gebruikt worden, maar waarvan de betekenis zo inherent racistisch is dat het in feite niet meer opvalt als je je er niet bewust van bent. Opnieuw geldt: lees je in, leer over deze slurs en stop vervolgens met het gebruik ervan.
5) Stop cultural appropriation
Wat is cultural appropriation, of culturele toe-eigening, en waarom is het fout?
Cultural appropriation houdt in dat je culturele elementen (zoals gebruiken, kledij, etc.) die waardevol zijn voor een bepaalde cultuur gebruikt (leent) voor je eigen persoonlijk entertainment. Een voorbeeld hiervan is bijvoorbeeld Katy Perry die zich bij de AMA's in 2013 verkleedde als Japanse Geisha. Zij noemde het 'een hommage aan de Aziatische cultuur', hoewel Aziatische Amerikanen het hier ontzettend oneens mee waren. Denk er steeds goed over na of jouw eigen keuze om culturele elementen te 'lenen' afbreuk doet aan de waarde van dat cultureel gebruik van een ander.
6) Doneer en steun
Vele demonstranten werden in Amerika gearresteerd en onder borg geplaatst. Je kan hen steunen door te doneren en hen op die manier te helpen om hun borg te betalen, maar je kan ook doneren aan de slachtoffers. Daarnaast kan je winkels die vernield werden gedurende de protesten, helpen heropbouwen. Ook werd er een Memorial Fund opgericht door de familieleden van George Floyd, in zijn nagedachtenis. Het geld dat hiervoor wordt ingezameld zal gebruikt worden om zijn begrafenis te betalen, maar ook voor psychologische begeleiding en juridische hulp. Maar je bijdrage hoeft niet altijd in geld te worden uitgedrukt, want steunen kan je ook door de vele petities te ondertekenen.
7) Check je bronnen
Probeer je op verschillende manieren te informeren over de huidige problematiek. Weet en besef dat datgene wat je ’s avonds op het nieuws ziet of wat je ’s ochtends in de krant leest, vaak slechts een tipje van de ijsberg representeert. Er is veel aan de gang, veel meer dan wat er allemaal in het nieuws kan komen. Wat wordt getoond aan het grote publiek, wordt geselecteerd en herwerkt tot een bepaald formaat. Weet dus dat dat niet het volledige verhaal is, maar slechts een heel, heel klein deeltje van de werkelijkheid. Zeggen we dat nieuwsmakers liegen? Nee, dat niet. Maar zij laten wel slechts een deel van de werkelijkheid zien, waardoor het lijkt alsof dat ene deeltje effectief de gehele werkelijkheid is. Je hiervan bewust blijven is dan ook noodzakelijk én enorm waardevol om een kritische blik op de zaken te kunnen behouden.
Het is dus belangrijk dat je met een kritisch oog naar je bronnen kijkt en ook andere invalshoeken gaat opzoeken. Zo kunnen bijvoorbeeld sociale media, waaronder met name Twitter, hierbij een waardevolle aanvulling vormen. Opnieuw is het belangrijk om de context van bepaalde posts te achterhalen en om je visie zo breed mogelijk te houden.
8) Verleg de focus van verschil naar samenhorigheid
Als we teruggaan tot de essentie, zijn we in wezen allemaal hetzelfde. Een zenuwstelsel, een skelet, huid,… Het enige verschil is de kleur van die laatste. Probeer je blik te verleggen en verder te kijken dan huidskleur. Denk aan wat we allemaal gemeen hebben en dat we allemaal strijden voor hetzelfde: gelijkheid. Because all lives can’t matter until black lives matter.
Het structureel aanpakken van racisme is noodzakelijk en onmisbaar. Het is zo'n groot geïnstitutionaliseerd probleem dat het vaak in expliciete maar nog veel vaker in impliciete handelingen of gedragingen aanwezig is. Erover leren is de eerste stap in het proces naar meer. Eerst komt begrijpen, daarna ingrijpen. De strijd tegen racisme is er een die nog lang niet gestreden is, maar we hopen dat we jullie met dit artikel bewuster hebben kunnen maken van dingen die jij actief kan veranderen opdat ook jij je steentje kan bijdragen aan een tolerantere, rechtvaardigere en gelijkere wereld.