"Misschien moet je eens met iemand gaan praten. Praten helpt."
Hoe vaak hoorde jij dit advies in je leven? Terechte goede raad natuurlijk, want het helpt écht, zoals nogmaals blijkt uit een recente campagne van jeugdinfoplatform WATWAT. In die campagne bevestigen verschillende jongeren dat spreken over moeilijke momenten wel degelijk een last van hun schouders haalt. Ook bij Mentaal Kabaal zweren we bij praten over je problemen. Als je je emoties opkropt, loopt je emmer op een bepaald moment namelijk gegarandeerd over. Maar wat als praten bij jou niet de meest natuurlijke manier is om zaken te verwerken?
Insert een praktische doe-therapie (ook wel ervarings- of vaktherapie genoemd), waar je je verhaal doet aan de hand van onder andere beeld, beweging of muziek. Handelen en ervaringen opdoen staan daarbij centraal.
Niets zo eng als voor de eerste keer neerploffen op de sofa van een psychotherapeut, die er op diens beurt een notitieboekje bijhaalt terwijl die de onheilspellende woorden zegt: ‘Vertel het eens, wat brengt je hier?'
*Krekelgeluid*
Hoewel er bij sommigen op dat moment een waterval aan verhalen zal ontsnappen waar geen speld tussen te krijgen is, zullen anderen het in Keulen horen donderen… Want waar begin je in vredesnaam? En wat als je sowieso niet de grootste babbelaar bent? Of (en dat kan ook): wat als gesprekstherapie bij jou helemaal níet helpt?
Geen zorgen, je bent zeker niet de enige. Sommige mensen hebben nu eenmaal een andere manier van communiceren. Zoals kinderpsychiater Peter Adriaenssens benadrukt in de Canvasserie 'Als je eens wist', gaat onze communicatiestijl vaak al terug tot de kindertijd: "Veel mensen vinden een eigen taal die ze ontwikkelen in tekenen, schilderen, beeldhouwen, theater, dans, enzovoort." Volgens hem worden we in deze maatschappij te weinig aangemoedigd om op zoek te gaan naar 'onze eerste taal'. Sommigen kunnen zich van kinds af aan bijvoorbeeld beter uitdrukken in dans, hun kledingstijl of in het maken van een schilderij, dan in een diepgaand gesprek over hun gevoelens.
Herkenbaar? Misschien kan doe-therapie ook voor jou een oplossing bieden. Daarbij ga je samen met een therapeut aan de slag door middel van een bepaald medium en komt het gesprek vaak natuurlijker op gang dan wanneer je gewoon tegenover elkaar zit. Op die manier kunnen er soms ook zaken naar boven komen die in je onbewuste aanwezig zijn, en waar je dus op voorhand niet over nagedacht had om te gaan vertellen.
Tijdens mijn stage in de Kinder- en Jeugdpsychiatrie kon ik met eigen ogen zien hoe vaktherapieën in hun werk gingen. Ik was enorm aangenaam verrast door wat het teweeg bracht bij de jongeren (en mezelf)! Doordat het zo goed werkt, verbaast het me nog steeds hoe weinig hierover bekend is. Daarom heb ik een aantal doe-therapieën opgesomd, zodat je een beter zicht krijgt in wat het juist inhoudt en welke therapievorm eventueel bij jou zou kunnen passen. Hopelijk verbreedt het jouw gamma aan opties en vind je op deze manier de juiste hulp!
1. Creatieve therapie
Dit is het soort therapie voor iedereen die graag met de handen werkt. Zo kun je bijvoorbeeld samen met de therapeut knutselen aan een doosje waarbij de buitenkant weerspiegelt wat je van jezelf aan de buitenwereld laat zien, en je de binnenkant van de doos inricht zoals jouw eigen binnenkant. Een hypothetisch voorbeeld: de buitenkant van het doosje bewerk je met harde en ruwe materialen, maar als je het doosje opent, zit het vol zachte veertjes. Ideaal dus voor wie helemaal losgaat op metaforen.
Aan de hand van bepaalde opdrachtjes ontstaat er een gesprek tussen jou en de therapeut, maar krijg je beiden ook veel inzichten door de dingen die je maakt (en die je niet per se vertelt).
Geen zorgen, je hoeft geen kunstenaar te zijn om dit soort therapie aan te vatten. Het is trouwens juist een hele goede therapievorm om te werken aan perfectionisme! Alles draait namelijk om het proces, en niet om het eindresultaat.
2. Psychomotorische therapie
Tijdens psychomotorische therapie ga je op een actieve manier aan de slag. De meeste psychische klachten hebben namelijk ook een lichamelijke kant, want alles hangt altijd samen. In deze therapie wordt er gewerkt op lichaamsbeleving en waar/hoe je bepaalde emoties precies voelt, maar je kunt bijvoorbeeld ook in real life oefenen hoe je bepaalde situaties aanpakt die in de buitenwereld veel angst oproepen of energie vragen. Zo oefen je bijvoorbeeld om grenzen aan te geven als iemand te dichtbij komt (en hoe je dat het beste doet), en wordt dat gegeven minder abstract om nadien in het echte leven toe te passen.
Er bestaan ook specifiekere vormen van bewegingstherapie, zoals danstherapie. De combinatie van muziek en bepaalde bewegingen van het lichaam kunnen veel losmaken. Bovendien kan de manier waarop je beweegt een goed inzicht bieden in je emoties, zowel voor jou als de therapeut. Beweging is namelijk een heel belangrijke vorm van communicatie! Omdat we vaak zo erg in ons hoofd zitten, luisteren we niet meer naar ons lichaam en zijn we het vertrouwen in ons eigen lijf kwijt. Dit soort therapie helpt je om dat vertrouwen terug te winnen en om écht te doorleven wat er in je omgaat.
3. Muziektherapie
Beluisteren, spelen en creëren: voor velen is muziek dé ideale manier om zich te uiten en om bepaalde emoties te verwerken. Tijdens muziektherapie werk je samen met een therapeut, individueel of in groep, rond bepaalde gevoelens, gedachten en gedragingen. Zo kan de therapeut je vragen om songs mee te brengen die voor jou een bepaalde waarde hebben en specifieke emoties oproepen, want soms kunnen songwriters precies datgene beschrijven of spelen wat jij niet onder woorden kunt brengen. Daarnaast kan er zelf muziek gespeeld worden, en daar hoef je écht geen Mozart voor te zijn! Het is een goede manier om spelenderwijs je moeilijkheden aan te pakken, te leren hoe jij je verhoudt ten opzichte van een groep en om je eigen kern te vinden. Klinkt als muziek in de oren, toch?
4. Dramatherapie
Deze therapievorm is niet enkel geschikt voor dramaqueens (al zijn die natuurlijk ook welkom). Het is een uitstekende manier om bepaalde situaties te (her)beleven en om het heft in eigen handen te nemen door gedrag te oefenen waar je moeite mee hebt in de buitenwereld. De Nederlandse Vereniging voor Dramatherapie omschrijft deze ervaringstherapie als volgt: "In dramatherapie wordt gewerkt met fantasie en situaties uit het echte leven. Dit wordt gedaan door bewegingsspel, rollenspel en improvisatiespel en het maken van zelfbedachte scènes. Je kunt hierin oefenen met ander gedrag door bijvoorbeeld van rol te wisselen of een ander einde te verzinnen van een gespeelde scène. Door te spelen biedt dramatherapie je de ruimte om al doende te leren, te groeien en met problemen om te gaan."
Oefen je graag eens hoe je het best 'nee' kan zeggen tegen mensen die je graag ziet (met alle gevolgen van dien)? Of zie je er de waarde van in om eens in de huid te kruipen van je moeder en haar gedachtegang zo beter te kunnen volgen?
Ik spreek uit ervaring als ik zeg dat het zeker de moeite waard is om eens te proberen!
5. Schrijftherapie
Zoals Fien een tijd geleden aanhaalde in haar blogpost over journaling, helpt schrijven om aan zelfreflectie te doen, je gedachten en emoties op een rijtje te zetten en even stil te staan bij wat er allemaal gaande is in je leven. Vaak verschijnen er gedachten op het papier waarvan je niet eens wist dat je ze had.
Wanneer je samen met een therapeut je schrijfkunsten onder de loep neemt (die opnieuw niet denderend moeten zijn), zie je na een tijd patronen en verbanden die het groter plaatje blootleggen en je inzichten kunnen geven.
Dat is ook meteen de grootste meerwaarde van al schrijvend therapie volgen. Bovendien zijn schrijfsels veel handiger om terug te blikken op bepaalde periodes of gevoelens, dan wanneer je ze louter vertelt.
Ziezo, dat waren een aantal voorbeeldjes. Ben je nieuwsgierig geworden naar deze therapievormen? Online vind je de meest uiteenlopende doe-therapieën in België en Nederland, die de moeite zijn om uit te proberen. Check wel altijd even of het door een betrouwbare therapeut gegeven wordt (bij onzekerheid mag je ons uiteraard contacteren)!
Volg jij Mentaal Kabaal al op Facebook en Instagram?