Louise deelde vorig jaar op haar Instagram een reeks zelfgemaakte affiches. Vooral de affiche met het schreeuwende opschrift “RELAX, YOU WON’T REMEMBER ANYTHING TOMORROW” trok mijn aandacht. Ik kom al snel op haar gelinkte Instagrampagina “screenprintingagainstsexism” terecht, waarop ze uitlegt hoe belangrijk ze het vindt dat ze als slachtoffer van verkrachting naar buiten komt met haar verhaal. In een volgeprate ontmoeting vertelt ze mij over haar trauma, mentale problemen en haar ervaring met professionele hulp. Lees hieronder het eerste deel van Louise haar verhaal:
Ik zal het chronologisch proberen houden. Ik heb al van kinds af aan mentale problemen. In de lagere school werd ik bestempeld als hypersensitief. Als iemand bijvoorbeeld iets plagerigs zei, dan raakte mij dat superhard en dacht ik dat die persoon mij haatte en weende ik mij iedere avond in slaap. Alles kwam heel hard binnen. Als kind besefte ik nog niet dat niet iedereen zich zo voelt. Ik dacht gewoon dat ik zwakker was dan anderen. Pas in mijn pubertijd begon mij op te vallen dat de meeste mensen niet zo gevoelig zijn.
“Het enige wat ik toen wilde is dat iemand opmerkte dat ik depressief was.”
In het middelbaar begon ik mij af te sluiten van iedereen, ik werd heel asociaal. Als puber voel je je sowieso al niet zo goed in je vel, maar het ging echt niet goed met mij. Ik had het gevoel dat ik dat geheim moest houden. Op school was daar bijvoorbeeld geen ruimte voor; om te zeggen dat je je slecht voelde. Uit medisch onderzoek bleek dat ik ondergewicht had en nog eens moest terugkomen. Ik at niet meer, was moe, ik deed eigenlijk niks meer. Dat was allemaal een uiting van mijn depressie. Na het medisch onderzoek hoopte ik dat iemand eindelijk door zou hebben dat er iets aan de hand was. Helaas hebben ze dat toen geminimaliseerd en zeiden ze “ach ja, je zal gewoon een mager kind zijn!” Het enige wat ik toen wilde is dat iemand opmerkte dat ik depressief was. Ik durfde dat zelf niet te zeggen, maar had zoveel nood aan die erkenning.
Wanneer had je zelf door dat je depressief was?
De muziek die ik luisterde en de boeken die ik las hebben daar een grote rol in gespeeld. Dat waren heel vaak artiesten die zelf mentale problemen hadden, zoals Kurt Cobain en dichter Arthur Rimbaud. Die muziek, die gedichten, die beschreven zo goed die pijn en dat afzien en ik herkende mezelf daarin. Dat was ook het enige dat mij draaiende hield: boeken, muziek, films, … Die artiesten spraken ook heel open over hun mentale problemen en zo ben ik zelf veel zaken beginnen op te zoeken.
“Het voelt aan alsof ik een foute schoen aanheb. Alsof er een steentje in mijn schoen zit en ik een natte kous aanheb.”
Hoe zou je die depressieve gevoelens kunnen omschrijven?
Elke seconde lijkt er tien te duren. Heel mijn lichaam voelt dan ongemakkelijk. Het voelt aan alsof ik een foute schoen aanheb. Alsof er een steentje in mijn schoen zit en ik een natte kous aanheb. Echt puur ongemak. De kleinste dingen vergen de grootste moeite. In een depressieve periode verlies ik mijn grip op de realiteit en lijkt het wel alsof ik een ander mens word.
Is die erkenning door jouw omgeving er dan uiteindelijk gekomen?
Op mijn dieptepunt begon ik heel zelfdestructief te worden. Ik sneed mezelf, dronk veel en zocht foute vrienden op. Mijn zelfdunk was op dat moment heel laag en daarom zocht ik situaties op waarvan ik wist dat ze mij fysiek of mentaal pijn zouden doen. Als je niet oplet is dat een negatieve spiraal waar je niet makkelijk uitraakt. Zulke zaken kan je niet zo goed verbergen en mijn ouders zagen toen in dat het gevaarlijk werd. Mijn mama heeft dan op mijn veertiende besloten dat ik naar de psycholoog moest. De diagnose die ze mij daar gegeven hebben is zware depressie en een gegeneraliseerde angststoornis. Daarnaast spelen ze nog met allerlei termen waarvan ze niet weten of ik ze echt heb of niet.
Hecht je veel belang aan deze labels?
Meer dan ik zelf zou willen. Ergens voelt het aangenaam om een woord te kunnen plakken op hoe ik mij voel. Mensen nemen jou ook veel serieuzer als je kan zeggen wat jouw diagnose is, in plaats van gewoon te zeggen dat je je slecht voelt. Ze hebben echt al alle labels op mij geplakt en analyses gemaakt die zelfs tegenstrijdig zijn. Dan gooien ze plots de term schizofrenie op tafel, zeggen ze dat ze vermoeden dat ik dat niet heb, maar dat ze daar niet zeker van zijn. Zijzelf vergeten zoiets natuurlijk, maar voor mij is dat wel een big deal. Natuurlijk zijn mensen vaak geen tekstboekvoorbeelden en is ieder geval specifiek.
“Mijn voorlaatste psycholoog viel meermaals in slaap tijdens een sessie.”
Hoe is jouw ervaring met professionele hulp verlopen?
Ik ben nu 22 jaar en zit al aan mijn zesde psycholoog. Het was geen makkelijk proces om iemand te vinden die mij goed ligt. Het moeilijke bij psychologen is dat iedereen zijn eigen aanpak heeft en er online geen filters bestaan op vlak van persoonlijkheid. Je moet echt psychologen uitproberen om te weten of het klikt. Jammer genoeg ging het niet enkel om therapieverschillen. Ik heb te maken gehad met verschillende psychologen die eigenlijk helemaal niet professioneel te werk gingen. Mijn voorlaatste psycholoog viel bijvoorbeeld meermaals in slaap tijdens een sessie en zat daar duidelijk met een kater. De psycholoog daarvoor toonde mij voortdurend filmpjes van Will Smith, gewoon omdat hij die zelf grappig vond. Mijn eerste psychologe deed zelfs aan mentale chantage.
Wat deed ze dan precies?
In het begin viel dat allemaal wel mee, maar zij begon heel snel typisch Freudiaanse analyses toe te passen. Zo was alles de schuld van mijn ouders. Volgens haar was mijn moeder een vreselijk persoon, terwijl ik het daar helemaal niet mee eens was. Ik zag die psychologe toen twee keer per week, wat ik heel intens vond, en had haar laten weten dat ik haar liever wat minder wilde zien. Toen begon ze allerlei dingen aan te halen om mij mentaal weer te destabiliseren en ervoor te zorgen dat ik zou blijven. Ik had het lef om tegen mijn moeder te zeggen dat ik bang was voor die psychologe en gelukkig geloofde ze mij meteen. Op dat moment is mijn wantrouwen tegenover professionele hulp beginnen te groeien.
"Je gaat eigenlijk op sollicitatie en dan probeer je te bewijzen dat jij er het ergste aan toe bent."
Is het dan enkel een negatieve ervaring geweest?
Gelukkig niet. Mijn huisarts is bijvoorbeeld heel goed, maar die kon mij natuurlijk niet met mijn mentale problemen helpen. Hij heeft mij naar een doorverwijscentrum gestuurd, maar het probleem daar was dat er zodanig veel mensen hulp nodig hebben, dat ze maar één persoon per week kunnen toelaten in hun systeem. Je gaat eigenlijk op sollicitatie en dan probeer je te bewijzen dat jij er het ergste aan toe bent. Maar mijn financiële situatie was geen ramp, dus natuurlijk kregen andere mensen voorrang. Ze hebben mij wel een lijstje gestuurd met psychologen waar ze mee samenwerken en na maanden rondmailen en bellen, ben ik bij Brug 48 in Gentbrugge terecht gekomen. Dat was heel goed en professioneel. Die psychologe verduidelijkte tijdens de eerste sessie al dat zij er is om mij te helpen en dat ik mij niet schuldig moet voelen als het niet klikt. Dat was de eerste keer dat ze niet meteen zeiden “bon, tot volgende week!” en ik mij niet gedwongen voelde om terug te komen. Nu ga ik nog altijd om de twee weken bij deze psychologe langs en dat loopt heel goed. Ik neem ook antidepressiva.
Waarom neem je ook medicatie?
Ik ga al van kinds af aan bij dezelfde huisdokter, dus hij kende mijn situatie goed. Hij wist dat meerdere familieleden ook antidepressiva hebben moeten nemen en dat het al een tijdje niet goed ging met mij. Op mijn zeventiende zat ik echt in een crisismoment. Ik ben acht kilo afgevallen in twee weken tijd en werd elke dag al hyperventilerend wakker. Ik was aan het afzien en kon niet doorleven als er niks was dat mij een beetje kon stabiliseren.
“Als je alle professionele hulp van praten en therapie al hebt geprobeerd, dan moet je medicatie wel een kans geven.”
Ik heb wel veel last gehad van de bijwerkingen van die antidepressiva. Duizelig zijn, enorm veel verdikken, wazig zijn, de lijst is lang. Ik viel ook continu tijd in slaap. Zo ben ik een keer in Oostende beland omdat ik op de trein in slaap was gevallen. En spierkrampen dat ik daarvan kreeg! Op een bepaald moment hielp mijn medicatie niet meer en toen heeft mijn huisdokter mij naar een psychiater doorverwezen. Ik heb toen ook even antipsychotica genomen, maar dat neem ik nu niet meer, want de bijwerkingen daarvan waren nog erger. Het goede woog niet meer op tegen het slechte. Mensen dachten heel vaak dat ik dronken was, omdat ik raar praatte door die pillen. Het ergste was dat ik mij door die antipsychotica niet meer mezelf voelde, terwijl dat precies hetgeen is waar je bij een depressie al last van hebt. Dat is super tegenstrijdig. Anderzijds zat ik zo in zak en as dat ik alle hulp wel kon gebruiken. Als je alle professionele hulp van praten en therapie al hebt geprobeerd, dan moet je medicatie een kans geven.
“Tuurlijk is dat vergif, maar een depressie is dat ook. Je kan het beest het beste bestrijden met een ander beest.”
De lijst aan nadelen lijkt dus heel lang te zijn, maar toch neem je nog altijd antidepressiva?
Zodra mensen te weten komen dat ik antidepressiva slik, zijn er veel die roepen dat ik moet stoppen omdat het vergif is. Tuurlijk is dat vergif, maar een depressie is dat ook. Je kan het beest het beste bestrijden met een ander beest. Dankzij die antidepressiva gaat het beter. De info komt niet meer zo hard binnen als vroeger, de hoek is er een beetje af. Ik ben veel meer op mijn gemak in druktes, kan naar school gaan en sociale praatjes houden zonder dat ik doorsla. Natuurlijk is alles afgevlakt, maar dat zorgt er ook voor dat ik de slechte zaken minder hard voel. Het is pijnlijk om te weten dat ook de goede dingen minder binnenkomen, maar het is goed om te weten dat de slechte dingen gedempter zijn. Je moet daar keuzes in maken. Antidepressiva geven mij de ruimte om na te denken en aan mezelf te werken. Vroeger lijdde ik gewoon en hoopte ik dat het snel voorbij zou gaan. Nu kan ik analyseren wat er mis is gegaan en daar rekening mee houden.
Je moet jezelf dus voortdurend analyseren?
Ik ben mijn eigen dokter, vader en moeder. Slaap ik genoeg? Eet ik genoeg? Het is een voortdurende check-up met jezelf om te weten of je goed bezig bent. Bovendien probeer ik goed na te denken over wat een angstaanval kan triggeren. Dan neem ik zeker iets mee dat mij kan afleiden. Ik probeer ook mijn therapiesessies op te schrijven. Therapie is gewoon een versnelde versie van denkprocessen die je normaal op jezelf zou doen. Wat ik daar over mezelf leer is zo veel compacte info en die wil ik niet vergeten. Ik heb heel veel aan die sessies, maar het meeste werk moet je natuurlijk zelf doen. Het is wel vermoeiend om voortdurend met jezelf en je gezondheid bezig te zijn.
En de buitenwereld? Hoe gaan zij daar mee om?
De mensen die zelf diep hebben gezeten of zelf iemand uit hun dichte omgeving kennen hebben vaak meer empathie op dat vlak. Als mensen het niet begrijpen, dan is dat hoogstwaarschijnlijk omdat ze het zelf niet hebben meegemaakt. Eigenlijk kan je hen niet verwijten dat ze altijd gelukkig zijn geweest, dat is gewoon een beetje pijnlijk voor jezelf. Ik vind het belangrijk om een aantal mensen te hebben die helemaal op de hoogte zijn van hoe diep ik kan gaan en samen met mij kunnen checken hoe het gaat. Wat vooral zo moeilijk is, is de duur. Als iemand even een dipje heeft, kunnen de meeste mensen dat wel aan, maar je een heel lange tijd slecht voelen zorgt ervoor dat veel mensen weglopen.
“Ik heb geleerd om mezelf op de eerste plaats te zetten en mij daar niet schuldig over te voelen.”
Als je depressief bent, kwets je mensen heel vaak zonder dat te willen. Je moet veel dingen afzeggen of je kan je soms onuitstaanbaar gedragen. Dat heeft al veel relaties kapotgemaakt. Mensen dachten dat ze het aan zouden kunnen, maar uiteindelijk was het vaak te zwaar. Dat kan ik hen niet verwijten, maar het is wel pijnlijk. Zij kunnen van jou weglopen, maar jij blijft wel met jezelf en je problemen achter. Het is vooral belangrijk dat je omgeving begrip heeft voor jouw situatie. Als je bijvoorbeeld iets afzegt dat al maanden vastlag, omdat je je plots slecht voelt, dan gaan goede vrienden dat jammer vinden, maar zeggen dat ze het begrijpen. Je hebt ook veel mensen die gewoon boos worden en het niet snappen. Zo zie je wel het verschil. Ik ga niet het risico nemen om toch met die mensen af te spreken en mijn mentale gezondheid weer helemaal te verpesten. Dat goed egoïsme is belangrijk. Ik heb geleerd om mezelf op de eerste plaats te zetten en mij daar niet schuldig over te voelen. Je moet daar gewoon heel eerlijk over communiceren.
Wil je graag meer info over antidepressiva? Ga dan naar: https://depressiehulp.be/herstel-medicatie